Οδηγός για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας ενός εμπορικού προϊόντος
White paper 70
Συνοπτική παρουσίαση
Καθώς ολοένα και περισσότερες εταιρείες και καταναλωτές προσπαθούν να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα και να δώσουν τις σχετικές εκθέσεις, οι προμηθευτές ανταποκρίνονται με ισχυρισμούς για περιβαλλοντικά βιώσιμα προϊόντα. Η αξιολόγηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας ενός προϊόντος είναι περίπλοκη και οι ισχυρισμοί είναι δύσκολο να προσδιοριστούν χωρίς να είναι γνωστές οι υποκείμενες παραδοχές και τα πρότυπα στα οποία βασίζονται. Αυτός ο οδηγός εξηγεί τα διεθνή πρότυπα για τα περιβαλλοντικά σήματα προϊόντων και τις δηλώσεις που βοηθούν στις αξιολογήσεις των προϊόντων. Στη συνέχεια, συζητούμε πως να διαβάζετε το έγγραφο περιβαλλοντικής δήλωσης ενός προϊόντος, που βοηθά στην ποσοτικοποίηση των επιδόσεων βιωσιμότητας. Τέλος, παρέχουμε καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο ακριβούς αξιολόγησης της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας παρόμοιων προϊόντων, παρέχοντας σιγουριά ότι οι αποφάσεις αγοράς σας μειώνουν πραγματικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της εταιρείας σας.
Εισαγωγή
Οι ηγέτες της εταιρείας, τα τμήματα βιωσιμότητας και προμηθειών προσπαθούν να βελτιώσουν την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους και να συντάξουν τις σχετικές εκθέσεις. Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που αγοράζει μια εταιρεία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στους στόχους περιβαλλοντικής βιωσιμότητας της εταιρείας όσον αφορά τις εκπομπές CO2e κατηγορίας 1, 2 και 3. Κατά συνέπεια, οι κατασκευαστές ανταποκρίνονται στους ισχυρισμούς για περιβαλλοντικά βιώσιμα προϊόντα. Η αξιολόγηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας ενός προϊόντος είναι περίπλοκη και οι ισχυρισμοί είναι δύσκολο να προσδιοριστούν χωρίς γνώση των υποκείμενων παραδοχών και των προτύπων στα οποία βασίζονται. Αυτό έχει οδηγήσει σε αμφισβητήσιμες διαφημίσεις και ισχυρισμούς «πράσινων» προϊόντων, που χαρακτηρίζονται «ψευδής οικολογική ταυτότητα», όπως απεικονίζεται περαιτέρω στην Εικόνα 1. Δυστυχώς, αυτή η πρακτική μπορεί να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη ενός λήπτη αποφάσεων ότι το προϊόν που αγοράζει μειώνει πραγματικά το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα (βλ. σημειώσεις τέλους 1 έως 4). Ενώ υπάρχουν και άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως η χρήση του νερού και η συμβολή στην εξάντληση των ορυκτών πόρων, αυτός ο οδηγός επικεντρώνεται κυρίως στις εκπομπές άνθρακα ως μέσου αξιολόγησης της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας ενός προϊόντος. Οι διαφορετικοί τύποι προϊόντων αξιολογούνται διαφορετικά ως προς αυτό, επομένως, ο παρών οδηγός αφορά ειδικά τα προϊόντα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (EEE) και τα προϊόντα θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού (HVAC).
Επίσης, σε αυτόν τον οδηγό, περιγράφουμε τα διεθνή πρότυπα για τα περιβαλλοντικά σήματα και τις δηλώσεις προϊόντων που βοηθούν στις αξιολογήσεις των προϊόντων. Στη συνέχεια, εξηγούμε πώς να διαβάσετε το έγγραφο περιβαλλοντικής δήλωσης ενός προϊόντος που βοηθά στην ποσοτικοποίηση των επιδόσεων βιωσιμότητάς του. Τέλος, παρέχουμε καθοδήγηση για την ακριβή αξιολόγηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας παρόμοιων προϊόντων, δίνοντάς σας τη σιγουριά ότι οι αποφάσεις αγοράς σας μειώνουν πραγματικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της εταιρείας σας.
Πρότυπα που βοηθούν στις αξιολογήσεις προϊόντων
Οι κατασκευαστές προϊόντων έχουν σημαντικό αντίκτυπο και επιρροή στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός προϊόντος. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους ένας κατασκευαστής μπορεί να βελτιώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του προϊόντος του σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του, συμπεριλαμβανομένου του τέλους της ζωής του. Για παράδειγμα, ένας κατασκευαστής θα μπορούσε να αγοράσει ανανεώσιμη ενέργεια για να λειτουργήσει τα εργοστάσιά του, να σχεδιάσει προϊόντα ώστε να χρησιμοποιεί λιγότερο πλαστικό και μέταλλο, να χρησιμοποιεί μικρότερα και πιο αποδοτικά εξαρτήματα, όπως ημιαγωγούς υψηλού ενεργειακού διακένου, να παράγει συσκευασίες από ανακυκλωμένα υλικά, να προσφέρει προγράμματα απόσυρσης για προϊόντα στο τέλος της ζωής τους και πολλές άλλες πρακτικές. Το ερώτημα που τίθεται είναι: πώς μπορεί κάποιος να αξιολογήσει και να επαληθεύσει ότι ένα προϊόν είναι πιο βιώσιμο περιβαλλοντικά από ένα άλλο; Η απάντηση έγκειται στα περιβαλλοντικά σήματα και τις δηλώσεις και στα βασικά, παγκοσμίως αναγνωρισμένα πρότυπά τους.
Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (ISO) είναι ένας από τους πλέον αναγνωρισμένους οργανισμούς τυποποίησης στον κόσμο. Στη μεταποιητική βιομηχανία, είναι γνωστός για τα πρότυπα διαχείρισης ποιότητας κατά ISO 9000. Ομοίως, στην περιβαλλοντική κοινότητα, είναι γνωστός για τα περιβαλλοντικά πρότυπά του κατά ISO 14000. Τα πρότυπα αυτά αποτελούν τη βάση για την κατανόηση των σημάτων περιβαλλοντικής βιωσιμότητας που εφαρμόζει ένας κατασκευαστής στα προϊόντα του. Στο παρόν έγγραφο, περιγράφουμε τρία σχετικά σήματα:
-
Τα σήματα τύπου I διέπονται από το πρότυπο ISO 14024:2018 Περιβαλλοντικά σήματα και δηλώσεις - Περιβαλλοντική σήμανση τύπου Ι - Αρχές και διαδικασίες. Τα σήματα αυτά δηλώνουν ότι ένα συγκεκριμένο προϊόν ή υπηρεσία πληροί ή υπερβαίνει συγκεκριμένα και ποσοτικά περιβαλλοντικά κριτήρια, καθορισμένα από ανεξάρτητους τρίτους οργανισμούς. Ως εκ τούτου, τα σήματα τύπου Ι απαιτούν επαλήθευση από τρίτο μέρος, γεγονός που τα καθιστά ένα αξιόπιστο και χρήσιμο μέσο για τον «περιορισμό» του μακρύ καταλόγου σας πιθανών προϊόντων ή υπηρεσιών. Ωστόσο, η απόκτηση αυτών των σημάτων μπορεί να είναι απαγορευτική από πλευράς κόστους για τους προμηθευτές, ιδίως αν διαθέτουν πολλά προϊόντα σε διαφορετικές κατηγορίες. Αυτό βοηθά να εξηγηθεί γιατί τα διαθέτουν λίγα προϊόντα. Ορισμένα παραδείγματα σημάτων τύπου Ι παρουσιάζονται στην Εικόνα 2.
Στην περίπτωση του Energy Star, επαληθεύει την απόδοση των διαφόρων κατηγοριών προϊόντων. Για παράδειγμα, αν κάποιος επιδίωκε ένα αποδοτικό τροφοδοτικό αδιάλειπτης παροχής ισχύος (UPS), θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την εύρεση προϊόντος Energy Star για την αναζήτηση του πιο αποδοτικού UPS εντός μιας δεδομένης τοπολογίας. Ενώ τα σήματα τύπου Ι παρέχουν έναν βολικό και έγκυρο μέσο σύγκρισης ορισμένων χαρακτηριστικών προϊόντων, όπως η αποδοτικότητα, δεν βασίζονται σε αξιολόγηση κύκλου ζωής (LCA).
Εικόνα 2 - Παραδείγματα σημάτων τύπου Ι
-
Τα σήματα τύπου II διέπονται από το πρότυπο ISO 14021:2016 Περιβαλλοντικά σήματα και δηλώσεις - αυτοδηλούμενοι περιβαλλοντικοί ισχυρισμοί (περιβαλλοντική σήμανση τύπου II). Όπως και τα σήματα τύπου Ι, δηλώνουν ότι ένα προϊόν ή μια υπηρεσία πληροί ή υπερβαίνει συγκεκριμένα και ποσοτικά περιβαλλοντικά κριτήρια. Ωστόσο, όπως υποδηλώνει ο τίτλος, τα σήματα αυτά είναι αυτοδηλούμενα, που σημαίνει ότι ένας κατασκευαστής προϊόντων μπορεί να εφαρμόζει οποιονδήποτε ισχυρισμό επιθυμεί χωρίς επαλήθευση από τρίτους. Δυστυχώς, οι λιγότερο αξιόπιστοι κατασκευαστές επωφελούνται από αυτό και κάνουν ψευδείς ισχυρισμούς στα σήματά τους τύπου ΙΙ. Επομένως, η δέουσα επιμέλεια είναι επιβεβλημένη αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε σήματα Τύπου II στην αξιολόγησή σας. Είναι σημαντικό ο κατασκευαστής να παρέχει την υποκείμενη τεκμηρίωση του προγράμματός του σήμανσης μαζί με τα δεδομένα. Σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14021, «Η μεθοδολογία αξιολόγησης που χρησιμοποιείται από όσους διατυπώνουν περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς πρέπει να είναι σαφής, διαφανής, επιστημονικά έγκυρη και τεκμηριωμένη.» Επιπλέον, ο κατασκευαστής θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του τα στοιχεία που τεκμηριώνουν τον ισχυρισμό. Το σήμα δεν πρέπει να υπονοεί ότι το προϊόν έχει πιστοποιηθεί ή επικυρωθεί με άλλο τρόπο από ένα τρίτο μέρος. Ορισμένα παραδείγματα σημάτων τύπου II παρουσιάζονται στην Εικόνα 3, το πρώτο εκ των οποίων είναι το σήμα Green Premium της Schneider Electric που παρουσιάζεται στο white paper, Καθοδήγηση σχετικά με το οικολογικό σήμα Green Premium.
Εικόνα 3 - Παραδείγματα σημάτων τύπου II
-
Τα σήματα τύπου III διέπονται από το πρότυπο ISO 14025 Περιβαλλοντικά σήματα και δηλώσεις - αρχές και διαδικασίες (Περιβαλλοντικές δηλώσεις τύπου III). Με απλά λόγια, μια περιβαλλοντική δήλωση προϊόντος (EPD) είναι ένα έγγραφο που συνοψίζει τα περιβαλλοντικά δεδομένα του κύκλου ζωής ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας και συνήθως είναι έγκυρη για 5 χρόνια. Οι EPD βοηθούν τους ειδικούς στη λήψη αποφάσεων για τα προϊόντα, βασισμένες στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα του προϊόντος. Αυτό είναι παρόμοιο με τις ετικέτες διατροφικών στοιχείων που βλέπετε στα προϊόντα τροφίμων οι οποίες μας βοηθούν να αποφασίσουμε ποια τρόφιμα να αγοράσουμε. Ο κύριος λόγος για τον οποίο οι ετικέτες τροφίμων βοηθούν τους καταναλωτές να συγκρίνουν παρόμοια τρόφιμα είναι επειδή οι ετικέτες (στις αντίστοιχες χώρες τους) είναι τυποποιημένες. Παρομοίως, οι EPD βοηθούν τους υπεύθυνους καθορισμού προδιαγραφών να συγκρίνουν πιο εύκολα προϊόντα της ίδιας κατηγορίας, όπως ένας αυτόματος διακόπτης. Το πρότυπο ISO 14025 «θεσπίζει τις αρχές και καθορίζει τις διαδικασίες για την ανάπτυξη προγραμμάτων περιβαλλοντικών δηλώσεων τύπου ΙΙΙ και περιβαλλοντικών δηλώσεων τύπου ΙΙΙ.»
Οι EPD πρέπει να βασίζονται σε δεδομένα LCA ή σε δεδομένα ανάλυσης του κύκλου ζωής του αποθέματος, τα οποία διέπονται από το πρότυπο ISO 14040. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το ISO 14040 είναι γενικό και εφαρμόζεται σε όλους τους τύπους προϊόντων και υπηρεσιών και, ως εκ τούτου, δεν είναι πολύ χρήσιμο για μια συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων. Οι χειριστές του προγράμματος βοηθούν στην κάλυψη αυτού του κενού με τη διαχείριση προγραμμάτων σύμφωνα με το πρότυπο ISO 14025, έτσι ώστε οι EPD να αναφέρουν τον ίδιο τύπο πληροφοριών.
Σύμφωνα με το ISO 14020, ένας χειριστής προγράμματος μπορεί να είναι «μια εταιρεία ή ένας όμιλος εταιρειών, ένας βιομηχανικός τομέας ή μια εμπορική ένωση, δημόσιες αρχές ή οργανισμοί, ή ένας ανεξάρτητος επιστημονικός φορέας ή άλλος οργανισμός.» Ο χειριστής του προγράμματος αναπτύσσει, εγκρίνει και δημοσιεύει κανόνες κατηγορίας προϊόντων (PCR) και ειδικούς κανόνες προϊόντων (PSR) (βλ. σημείωση τέλους 5). Οι PCR είναι ένα «σύνολο ειδικών κανόνων, απαιτήσεων και κατευθυντήριων γραμμών για την ανάπτυξη περιβαλλοντικών δηλώσεων τύπου III για μία ή περισσότερες κατηγορίες προϊόντων» (βλ. σημείωση τέλους 6). Για παράδειγμα, η PCR που σχετίζεται με αυτό το έγγραφο καλύπτει ηλεκτρικά προϊόντα, ηλεκτρονικά προϊόντα και προϊόντα HVAC-R και καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο οι κατασκευαστές πρέπει να εκτελούν την LCA. Οι PSR καθορίζουν κανόνες για συγκεκριμένα προϊόντα σε αυτήν την κατηγορία, όπως αυτόματο διακόπτη, κλιματιστικό, UPS και άλλα. Οι χειριστές προγραμμάτων διαχειρίζονται επίσης την καταχώριση και τη δημοσίευση των EPD και προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι οι κατασκευαστές δεν απολαμβάνουν κάποιο αθέμιτο πλεονέκτημα παρακάμπτοντας τους κανόνες κατά τη δημιουργία των EPD τους. Συζητάμε ορισμένες από αυτές τις παγίδες στην ενότητα «οδηγίες για ακριβείς συγκρίσεις προϊόντων».
Ο πίνακας Α.1 του προτύπου ISO 14040 παρέχει μια σύνοψη των βημάτων και των φορέων που συμμετέχουν στην ανάπτυξη και τη λειτουργία ενός προγράμματος περιβαλλοντικής δήλωσης. Η Εικόνα 4 το καταδεικνύει αυτό και αποδεικνύει ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη συμμετέχουν στη διαδικασία. Το πρότυπο δηλώνει ότι «στα ενδιαφερόμενα μέρη μπορεί να περιλαμβάνονται προμηθευτές υλικού, κατασκευαστές, εμπορικές ενώσεις, αγοραστές, χρήστες, καταναλωτές, μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), δημόσιες υπηρεσίες και, κατά περίπτωση, ανεξάρτητοι φορείς και φορείς πιστοποίησης.»
Παρέχουμε EPD που ονομάζονται περιβαλλοντικά προφίλ προϊόντος (PEP). PEP είναι ο όρος που χρησιμοποιείται από τον χειριστή προγράμματος, το P.E.P. Association, που διαχειρίζεται το Πρόγραμμα περιβαλλοντικής δήλωσης PEP ecopassport. Αυτός ο χειριστής προγράμματος υποστηρίζει τις PCR για προϊόντα EEE και HVAC. Σημειώνεται ότι οι κατασκευαστές προϊόντων συνήθως αναπτύσσουν τις EPD τους σύμφωνα με τους κανόνες του χειριστή του προγράμματος, αλλά πρέπει να επαληθεύονται ανεξάρτητα είτε από εσωτερικούς (βλ. σημείωση τέλους 7) είτε από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες, όπως αναφέρεται στην τεκμηρίωση EPD. Ενώ οι EPD σάς διευκολύνουν να ποσοτικοποιήσετε την περιβαλλοντική βιωσιμότητα διαφορετικών προϊόντων, παρέχουν επίσης τις πληροφορίες που χρειάζονται οι εταιρείες ώστε να υπολογίσουν τις εκπομπές τους κατηγορίας 1, 2 και 3, ώστε να δείξουν την πρόοδό τους σε σχέση με τους εταιρικούς περιβαλλοντικούς στόχους τους. Η Εικόνα 5 παρέχει ένα παράδειγμα PEP για έναν αυτόματο διακόπτη εντοπισμού βλαβών τόξου.
Συνοπτικά, τα σήματα τύπου III, δηλαδή οι EPD, αποτελούν βασικό εργαλείο για την ποσοτική αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός προϊόντος. Τα έγγραφα αυτά βασίζονται σε πρότυπα ISO και είναι επικυρωμένα. Οι κατασκευαστές θα πρέπει να διαθέτουν ελεύθερα τις EPD τους. Τα σήματα τύπου I επαληθεύονται από τρίτους και είναι χρήσιμα για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων απόδοσης, όπως η ενεργειακή απόδοση. Τέλος, τα σήματα τύπου II μπορεί να είναι χρήσιμα αν ο κατασκευαστής παρέχει τη βασική τεκμηρίωση που διαφυλάσσει την αξιοπιστία τους.
Πώς να διαβάσετε ένα PEP
-
Είναι το προϊόν στο οποίο οι πληροφορίες βιωσιμότητας μοντελοποιούνται και αποτελεί τη βάση για τη σύγκρισή σας. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνεται μια περιγραφή του προϊόντος. Οι κανόνες EPD επιτρέπουν σε αυτό το προϊόν αναφοράς να αντιπροσωπεύει όλα τα μοντέλα μιας σειράς προϊόντων. Αργότερα, θα συζητήσουμε πώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα δεδομένα του προϊόντος αναφοράς για να εκτιμήσετε τα δεδομένα του επιδιωκόμενου μοντέλου.
-
Δηλώνει τη λειτουργία του αντιπροσωπευτικού προϊόντος. Για παράδειγμα, «να μειώνει την τάση μιας γραμμής διανομής 75 kVA στα επίπεδα τάσης που χρησιμοποιούνται από τον τελικό πελάτη, στις απαιτήσεις εξοικονόμησης ενέργειας που ορίζονται από το Υπουργείο Ενέργειας (DOE) για 20 χρόνια.» Μερικές φορές η λειτουργική μονάδα εκφράζεται ανά μονάδα ενέργειας, ανά μονάδα βάρους, κλπ. Σημειώνεται ότι, για τη σύγκριση δύο PEP, η λειτουργική μονάδα και η μεθοδολογία αξιολόγησης πρέπει να είναι ίδιες. Ανατρέξτε στην ενότητα «καθοδήγηση για ακριβείς συγκρίσεις προϊόντων» για περισσότερες πληροφορίες.
-
Εδώ παρέχεται το βάρος του προϊόντος αναφοράς, καθώς και μια ποσοστιαία κατανομή των υλικών του, συμπεριλαμβανομένης της συσκευασίας. Το συνολικό βάρος χρησιμοποιείται για την αναλογική κλιμάκωση των περιβαλλοντικών δεδομένων για ένα διαφορετικό μοντέλο.
-
Παρέχει πληροφορίες σχετικά με την κατασκευή, τη διανομή, την εγκατάσταση, τη χρήση και το τέλος ζωής του προϊόντος αναφοράς, καθόσον αφορά την ανάλυση του κύκλου ζωής του. Αυτές είναι μερικές από τις παραδοχές που χρησιμοποιήθηκαν στην LCA.
-
Αυτή η ενότητα ανοίγει με μερικές ακόμη παραδοχές LCA. Η Εικόνα 6 δείχνει ένα παράδειγμα αυτών των παραδοχών σε έναν πίνακα περιβαλλοντικών επιπτώσεων για έναν δίαυλο ηλεκτρικής ενέργειας. Η τελευταία σειρά του πίνακα είναι ιδιαίτερα σημαντική, δεδομένου ότι επικοινωνεί τον συντελεστή εκπομπών (βλ. σημείωση τέλους 8) που χρησιμοποιείται στην LCA. Συζητούμε αυτήν τη σημαντική παραδοχή στην επόμενη ενότητα.
Ο πίνακας ακολουθείται από κατάλογο «δεικτών επιπτώσεων» για το προϊόν αναφοράς, οι οποίοι μετρούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός προϊόντος. Οι τιμές αυτές αναγράφονται συνήθως σε επιστημονική σημειογραφία (π.χ., 2,52E+02). Ένας βασικός δείκτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι:
- «Συμβολή στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη» ή «αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη», συνήθως σε μονάδες kg CO2e (το «e» σημαίνει ισοδύναμο). Είναι αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι αναφέρουν ως το «αποτύπωμα άνθρακα» ενός προϊόντος.
Ο εν λόγω δείκτης και άλλοι δείκτες επιπτώσεων παρατίθενται για καθένα από τα πέντε στάδια LCA, τα οποία ορίζονται στο PCR ως εξής:
- Παραγωγή - «από την εξόρυξη φυσικών πόρων, έως την παραγωγή προϊόντων και συσκευασιών και την παράδοσή τους στην τελευταία πλατφόρμα υλικοτεχνικής υποστήριξης του κατασκευαστή»,
- Διανομή - «μεταφορά από την πλατφόρμα υλικοτεχνικής υποστήριξης του τελευταίου κατασκευαστή, μέχρι την άφιξη του προϊόντος στον τόπο χρήσης».
- Εγκατάσταση - «εγκατάσταση του προϊόντος στον τόπο χρήσης».
- Χρήση - «χρήση του προϊόντος και συντήρηση που είναι αναγκαία για να διασφαλιστεί η δυνατότητα χρήσης»·
- Τέλος κύκλου ζωής - «απομάκρυνση, αποσυναρμολόγηση και μεταφορά του προϊόντος κατά το τέλος του κύκλου ζωής του σε κέντρο επεξεργασίας ή σε χώρο υγειονομικής ταφής και επεξεργασία στο τέλος του κύκλου ζωής του».
-
Το τελευταίο τμήμα του PEP παρουσιάζεται ως πίνακας που περιλαμβάνει:
- Την ημερομηνία έκδοσης του PEP·
- Την περίοδο ισχύος·
- Το PSR και την έκδοση στην οποία βασίζεται το PEP·
- Ανεξάρτητη επαλήθευση της δήλωσης και των δεδομένων· το «X» υποδεικνύει αν το PEP βασίζεται σε εσωτερική ή εξωτερική επαλήθευση.
Καθοδήγηση για ακριβείς συγκρίσεις προϊόντων
Πως να διασφαλιστεί μια έγκυρη σύγκριση
Μολονότι τα πρότυπα ISO αποτελούν τη βάση για τις LCA και τις EPD, δεν εξαλείφουν τα σφάλματα του κατασκευαστή ούτε διασφαλίζουν έγκυρες συγκρίσεις. Κατά συνέπεια, οι τελικοί χρήστες πρέπει να επαγρυπνούν όταν συγκρίνουν τα PEP για δύο ή περισσότερα προϊόντα, ειδικά αν προέρχονται από διαφορετικούς κατασκευαστές. Σε αυτήν την ενότητα, παραθέτουμε τα συνήθη σφάλματα που κάνουν οι άνθρωποι κατά τη σύγκριση του αποτυπώματος άνθρακα δύο ή περισσότερων προϊόντων. Σημειώστε ότι, ενώ εστιάζουμε στον άνθρακα, τα σφάλματα αυτά τείνουν να ισχύουν και για άλλους δείκτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
-
Τα δεδομένα PEP δεν είναι ακριβή. Ως εκ τούτου, αν οι τιμές ενός συγκεκριμένου δείκτη βρίσκονται εντός του 10% η μία από την άλλη, τα δύο προϊόντα θα πρέπει να θεωρούνται ισότιμα ως προς τον εν λόγω δείκτη. Αυτό οφείλεται στο περιθώριο σφάλματος +/- 5% που επιτρέπουν τα πρότυπα για τις αναφερόμενες τιμές ενός κατασκευαστή. Για παράδειγμα, αν το αποτύπωμα άνθρακα του προϊόντος «A» είναι 100 kg και του προϊόντος «B» είναι 105 kg, θα πρέπει να θεωρούνται ίσα, επειδή το εύρος «+» του ενός επικαλύπτεται με το εύρος «-» του άλλου.
-
Τα έγγραφα PEP περιέχουν πολλά δεδομένα, ορισμένα από τα οποία είναι πολυσύνθετα. Ως εκ τούτου, τα έγγραφα PEP θα πρέπει να παρέχουν έναν σύνδεσμο προς τους ορισμούς των όρων που χρησιμοποιούνται σε αυτά. Αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό όταν συγκρίνετε προϊόντα από διαφορετικούς κατασκευαστές, επειδή οι ορισμοί παρέχουν επαλήθευση ότι συγκρίνετε τον ίδιο τύπο δεδομένων.
-
Η σύγκριση του συνολικού αποτυπώματος δεν εξασφαλίζει ότι συγκρίνετε παρόμοιες τιμές, εκτός αν κάθε στάδιο LCA αξιολογείται με τον ίδιο τρόπο. Το επόμενο σημείο με κουκκίδα δείχνει τη σημασία που έχει αυτό.
-
Όλα τα ηλεκτρικά προϊόντα έχουν ηλεκτρικές απώλειες, οι οποίες παράγουν εκπομπές άνθρακα. Ωστόσο, το μέγεθος αυτών των εκπομπών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον συντελεστή εκπομπών, που είναι ο λόγος των εκπεμπόμενων αερίων θερμοκηπίου για κάθε kWh παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Μια LCA κάνει την παραδοχή ενός συγκεκριμένου συντελεστή εκπομπών για τον υπολογισμό των εκπομπών άνθρακα που παράγονται κατά τη διάρκεια του σταδίου «χρήσης» του προϊόντος.
Αν ο συντελεστής εκπομπής δεν είναι ο ίδιος μεταξύ των προϊόντων που συγκρίνετε, δεν μπορείτε να τα συγκρίνετε αμερόληπτα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα ενεργά ηλεκτρικά προϊόντα, όπως τα κλιματιστικά και τα UPS, καθώς οι εκπομπές κατά το στάδιο χρήσης αντιπροσωπεύουν συνήθως το μεγαλύτερο μέρος των συνολικών εκπομπών LCA. Για παράδειγμα, είναι αρκετά πιθανό για το PEP ενός αποδοτικού UPS (π.χ. 95%) να εμφανίζει συνολικές εκπομπές τρεις φορές υψηλότερες από ένα καταφανώς αναποτελεσματικό UPS (π.χ. 80%). Όπως δείχνει ο Πίνακας 1, αυτό το παράδειγμα υπολογίστηκε με την παραδοχή ενός συνολικού συντελεστή εκπομπών για τις 27 ευρωπαϊκές χώρες (0,231 kg CO2e/kWh), σε σύγκριση με τον συντελεστή εκπομπών για τη Γαλλία (0,062 kg CO2e/kWh). Μολονότι αυτό δεν φαίνεται δίκαιο, οι χειριστές προγραμμάτων επιτρέπουν στους κατασκευαστές να χρησιμοποιούν ειδικούς κατά χώρα συντελεστές εκπομπών για μοντέλα που πωλούνται στην εν λόγω χώρα. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα ίδια αυτά μοντέλα πωλούνται και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Επιπλέον, το «χρησιμοποιούμενο ενεργειακό μοντέλο» του PEP (τελευταία σειρά στην Εικόνα 6) καθιστά δύσκολο τον προσδιορισμό του συντελεστή εκπομπών, επειδή αναφέρεται συνήθως με όρους ενός κωδικού με μίξη ηλεκτρικής ενέργειας όπως «<1 kV, ΕΕ-27.» Αν δεν είστε σε θέση να προσδιορίσετε τον συντελεστή εκπομπών για όλα τα προϊόντα, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να αξιολογήσετε τις εκπομπές στο στάδιο χρήσης μεταξύ δύο ή περισσότερων προϊόντων είναι να συγκρίνετε τις αποδόσεις τους με το ίδιο φορτίο χρησιμοποιώντας εργαλεία υπολογισμού απόδοσης. Για παράδειγμα, το «Εργαλείο υπολογισμού σύγκρισης απόδοσης μονοφασικού UPS» παρέχει έναν αποτελεσματικό και απλό τρόπο σύγκρισης της απόδοσης δύο διαφορετικών UPS. Επισημαίνεται ότι, μολονότι η μέθοδος αυτή δεν λαμβάνει υπόψη τις εκπομπές συντήρησης του σταδίου χρήσης, μπορεί να αγνοηθεί για ορισμένα προϊόντα όπως τα UPS, δεδομένου ότι αντιπροσωπεύει ένα ασήμαντο ποσοστό της συνολικής χρήσης (<2%).
Τέλος, αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα εργαλεία υπολογισμού απόδοσης για το προϊόν που συγκρίνετε, είναι προτιμότερο να ζητήσετε από τον κατασκευαστή να παρέχει την καμπύλη απόδοσης για το προϊόν, η οποία σας επιτρέπει να συγκρίνετε την απόδοση όλων των προϊόντων στο ίδιο ποσοστό φορτίου.
Βασικό συμπέρασμα: Αν ο συντελεστής εκπομπής δεν είναι ίδιος μεταξύ των προϊόντων που συγκρίνετε, δεν μπορείτε να τα συγκρίνετε αμερόληπτα.
-
Ένα προφίλ χρήσης καθορίζει το ποσοστιαίο φορτίο και τη διάρκεια λειτουργίας ενός αντιπροσωπευτικού προϊόντος κατά τη διάρκεια ζωής του (τέταρτη σειρά στην Εικόνα 6). Για παράδειγμα, ένα προφίλ χρήσης μπορεί να καθορίζει 25% φορτίο για το 20% της διάρκειας ζωής, 50% φορτίο για το 20%, 75% φορτίο για το 30% και 100% φορτίο για το 30%. Το προφίλ χρήσης χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό των εκπομπών άνθρακα που συζητήθηκαν στο προηγούμενο σημείο κουκκίδας. Αν τα προφίλ χρήσης είναι διαφορετικά, οι τιμές δεν μπορούν να συγκριθούν. Τέλος, τα προφίλ χρήσης βασίζονται σε συγκεκριμένες μορφές λειτουργίας (π.χ. κανονική λειτουργία, λειτουργία εξοικονόμησης) και αυτές οι μορφές πρέπει επίσης να είναι σταθερές σε συγκρίσεις προϊόντων.
-
Οι κανόνες PEP επιτρέπουν στα προϊόντα αναφοράς να αντιπροσωπεύουν μοντέλα σε μια σειρά προϊόντων. Η απευθείας σύγκριση προϊόντων αναφοράς από δύο ή περισσότερα PEP μπορεί να σημαίνει ότι συγκρίνετε τα αποτυπώματα άνθρακα προϊόντων με διαφορετικές δυναμικότητες (π.χ. διακόπτης 100A έναντι διακόπτη 600A) - μια μη έγκυρη σύγκριση. Μερικές φορές, όπως στην περίπτωση του εξοπλισμού κλιματισμού, το PEP παρέχει τους δείκτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε κανονικοποιημένες μονάδες (π.χ., kg CO2e ανά kW ψύξης). Αν οι δείκτες δεν είναι κανονικοποιημένοι, πρέπει να κλιμακώνετε αναλογικά τον περιβαλλοντικό δείκτη του προϊόντος αναφοράς χρησιμοποιώντας το βάρος του (π.χ., εκπομπές παραγωγής σε kg, ανά kg βάρους του προϊόντος αναφοράς). Ομοίως, πρέπει να κλιμακώνετε αναλογικά τα δεδομένα χρήσης του προϊόντος αναφοράς χρησιμοποιώντας την ονομαστική ισχύ του (π.χ., να χρησιμοποιείτε εκπομπές σε kg, ανά watt δυναμικότητας του προϊόντος αναφοράς). Ο Πίνακας 2 παρέχει ένα παράδειγμα του τρόπου υπολογισμού των εκπομπών κατασκευής για το «Μοντέλο B», το μοντέλο που θέλετε να αξιολογήσετε, χρησιμοποιώντας το «Μοντέλο A», το προϊόν αναφοράς στο PEP.
Πρέπει να επαναλάβετε αυτήν τη διαδικασία για κάθε περιβαλλοντικό δείκτη που θέλετε να αξιολογήσετε. Αυτές οι παρεκτάσεις εμπίπτουν στην αναμενόμενη ακρίβεια των δεδομένων PEP.
-
Τα PEP με διαφορετικές εκδόσεις PSR και PCR ενδέχεται να εισάγουν διακυμάνσεις που ακυρώνουν τη σύγκριση. Ελέγξτε τον πίνακα στην τελευταία σελίδα για να επαληθεύσετε τις ίδιες εκδόσεις PSR και PCR.
Δεν συνιστούμε τη σύγκριση EPD από διαφορετικούς χειριστές προγραμμάτων (π.χ., έναν από την P.E.P. Association και έναν από την Ecoleaf). Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι PCR στους οποίους βασίζονται οι αναλύσεις του κύκλου ζωής είναι πιθανόν διαφορετικοί. Ο πολλαπλασιασμός των χειριστών προγραμμάτων (βλ. σημείωση τέλους 9) επί σειρά ετών, ιδίως στον τομέα των δομικών και δομικών υλικών, έχει οδηγήσει σε διάφορες προσπάθειες για την εναρμόνιση των PCR. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει κανένας οργανισμός που να εξασφαλίζει τη συνέπεια των PCR μεταξύ των χειριστών προγραμμάτων.
-
Η έκδοση PCR τέσσερα περιλαμβάνει ένα πρόσθετο στάδιο, το οποίο αναφέρεται ως Ενότητα Δ, «καθαρά οφέλη και φορτία πέραν των ορίων συστήματος.» Αυτό το προαιρετικό στάδιο επιτρέπει στους κατασκευαστές να διεκδικήσουν περιβαλλοντική πίστωση για την «επαναχρησιμοποίηση, ανάκτηση ή/και ανακύκλωση». Για παράδειγμα, αν ανακυκλωνόταν το 100% ενός προϊόντος, ο κατασκευαστής θα διεκδικούσε μια αρνητική τιμή ισοδύναμη με το αποτύπωμα παραγωγής. Αυτό ισχύει μόνο αν ο κατασκευαστής διαθέτει ένα πρόγραμμα ανακύκλωσης που ανακυκλώνει το 100% κάθε προϊόντος στο τέλος του κύκλου ζωής του και χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη. Το πρόγραμμα ανακύκλωσης πρέπει επίσης να εφαρμόζεται στην τοποθεσία σας. Πριν αποδεχτείτε τυφλά αυτήν την πίστωση, ζητήστε από τον κατασκευαστή λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμά του ανακύκλωσης, με ιδιαίτερη προσοχή στο πώς διασφαλίζει ότι το 100% των προϊόντων του επιστρέφονται και δεν καταλήγουν σε χώρο υγειονομικής ταφής.
-
Μερικές φορές, τα PEP αποκλείουν εξαρτήματα που θα περίμενε κανείς, θέτοντας έτσι την προσδοκία ότι ένας κατασκευαστής έχει σημαντικά μικρότερο αποτύπωμα από έναν άλλο. Για παράδειγμα, το PEP ενός UPS μπορεί να εξαιρεί τις μπαταρίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα PEP των πινάκων διανομής ή των ηλεκτρικών πινάκων εξαιρούν τους αυτόματους διακόπτες. Για να αποτρέψετε αυτό το λάθος, διαβάστε ολόκληρο το PEP και σημειώστε ό,τι εξαιρείται.
Άλλα κριτήρια αξιολόγησης
Τα ακόλουθα κριτήρια είναι πιο δύσκολο να αξιολογηθούν και να συγκριθούν μεταξύ παρόμοιων προϊόντων. Ωστόσο, η διάθεση ορισμένων από αυτές τις πληροφορίες θα βοηθήσει τον αγοραστή στην τελική απόφαση αγοράς του.