Veiligheidsfunctie noodstop

De termen noodstop en nood-uit worden nog wel eens door elkaar gehaald. Er is echter één belangrijk verschil. Waar een noodstop de gevaarlijke bewegingen stopt, zorgt een nood-uit voor een uitschakeling van de energievoorziening. In het voorbeeld van de hefinstallatie is een nood-uit-knop ongeschikt. Door het stoppen van de stroomtoevoer kan de druk wegvallen en opnieuw een gevaarlijke situatie ontstaan. Een noodstopknop kan actief het stoppen van de machine versnellen door bijvoorbeeld de DC-injectie van de frequentieregelaar te activeren. Een noodstopknop is meestal een vuistslagknop (ook wel paddenstoelknop), die met een slag van de hand te bedienen is. 

 

Bij elektrische installaties (zonder aangedreven beweging) is een nood-uit doorgaans een geschikte keuze. Zo’n nood-uit zien we vaak in de vorm van een rood-gele (werk)schakelaar. Dit is meestal een draaischakelaar, die ook geschikt is als scheider met de mogelijkheid tot meerdere vergrendelingen. Zo kan er op een veilige manier onderhoud worden uitgevoerd.

 

Een combinatie van een rood-gele werkschakelaar (nood-uit) en een rood-gele paddenstoelknop op één en dezelfde kast is niet toegestaan. De rood-gele paddenstoelknop kan een actieve remfunctie aansturen. De rood-gele werkschakelaar zal dat niet doen. De werkschakelaar dient in die gevallen zwart of grijs te zijn. 

De Europese richtlijn geeft aan dat een noodstopknop een rode knop is op een gele achtergrond. Dit kan een geel etiket zijn of de gele deksel van een drukknopkastje. Een noodstopknop is per definitie positief openend en dient een “trigger action” uitvoering te zijn. Dat wil zeggen de contacten worden geschakeld voordat de knop vergrendelt. Een standaard rode drukknop zonder noodstopfunctie mag dus nooit op een gele achtergrond worden geplaatst. Een noodstopknop dient eenvoudig met één handeling te bedienen te zijn. Bijvoorbeeld door de slag van een hand(palm). Een grotere diameter van de knop vergroot de zichtbaarheid en vergemakkelijkt de bediening.

 

Een noodstopknop is altijd voorzien van een vergrendelmechanisme. Dat betekent dat er altijd een persoon bij betrokken is als de knop weer ontgrendeld wordt. Er zijn diverse soorten ontgrendelingen mogelijk. Zo is er een noodstopknop met sleutelontgrendeling, draaiontgrendeling en een trekontgrendeling. Bij de noodstopknop met sleutelontgrendeling dient de sleutel niet standaard in de knop te zijn geplaatst. Dit kan gevaar opleveren wanneer de knop in een noodsituatie acuut bediend moet worden. Het resetten of ontgrendelen van de noodstopknop mag niet automatisch leiden tot het starten van de machine of de terugkeer van de gevaarlijke beweging. 

De specificaties waaraan noodstopknoppen moeten voldoen, zijn vastgelegd in de IEC 60947-5-5 en ISO 13850 normen. Het ontwerp van de noodstopknop mag nooit tot verwarring leiden. In de richtlijn is bovendien vermeld dat een noodstopknop niet voorzien mag zijn van een sticker met tekst of symbolen.

 

Omdat de ontgrendelingsrichting nog wel belangrijk is, wordt de ontgrendelingsrichting met een klein reliëf aangeduid. Deze is minder goed zichtbaar, waardoor de gebruiker niet op andere gedachten wordt gebracht als hij de noodstopknop wil bedienen. Om de herkenbaarheid van de noodstopknop te vergroten, zijn er etiketten in diverse diameters leverbaar. Deze zitten niet op de knop, maar worden om de aansluiting bevestigd op het bedieningspaneel of op de drukknopkast.